از جمله ابزارهای مهم تبلیغ، شناخت منابع لازم برای پژوهش در موضوعات مورد نیاز می باشد. با توجه به اینکه در باره ماه مبارک رمضان و موضوع های مربوط به آن، آثار متعددی منتشر شده است، برخی از این منابع شناسایی شده و جهت استفاده مبلغان ارجمند معرفی می گردد:
۱. المراقبات
نویسنده: میرزا جواد ملکی تبریزی، مترجم: ابراهیم محدث بند ریگی.
قم: اخلاق، ۱۳۷۸، ۵۵۲ صفحه.
کتاب مذکور، به بحث درباره بیان فلسفه، آداب و اعمال روزهای هر ماه قمری پرداخته و در فصل دهم تا سیزدهم در مورد ماه رمضان، شب و روز به تفصیل سخن گفته است. فواید گرسنگی، درجات روزه، اقسام روزه داران، انواع نیت در سحر و افطار و آداب آن، فضیلت ماه رمضان، دعا و آداب آن، شب های قدر، وداع با ماه رمضان و آداب شب و روز عید فطر، از دیگر مباحث ارائه شده در این اثر است.
۲. ماه خدا: پژوهشی جامع درباره ماه مبارک رمضان از نگاه قرآن و حدیث
نویسنده: محمد محمدی ری شهری.
به کوشش: رسول افقی، مترجم: جواد محدثی، ویراستار: محمدهادی خالقی.
قم: دارالحدیث، دو جلد، جلد اول و دوم، ۱۳۸۴، ۵۶۰ + ۵۳۶ صفحه.
پژوهشی جامع در اذکار، آداب و دعاهای ماه مبارک رمضان است که با استفاده از آیات قرآن، روایات فریقین و کتاب های دعا به بررسی این موضوع پرداخته است. این اثر، در پنج بخش سامان یافته و هر بخش شامل فصل هایی است. بخش اوّل، مشتمل بر فضایل این ماه و عظمت و برکات و دیگر ویژگی های آن است. بخش دوم و سوم، به اهمیت روزه و آداب روزه داران و پرهیز از محرمات روزه، و بخش بعد به ذکر اهمیت شب های قدر و اعمال و اذکار آن اختصاص یافته است. آداب وداع با این ماه با عظمت و ورود به ماه شوال و عید فطر و اعمال آن، پایان بخش کتاب است.
تذکر: این کتاب، به زبان عربی با عنوان مراقبات شهر رمضان به اهتمام جواد علی کسار ترجمه شده و توسط مؤسسه دارالحدیث منتشر گردیده است.
۳. برنامه ارتباط با خدا دماه ر مبارک رمضان
نویسنده: محمدمحسن فیض کاشانی.
تهران: انتشارات محمدی، بی تاریخ، ۲۴۴ صفحه.
کتاب یاد شده ابتدا به احکام روزه می پردازد و با اشاره به شروط، واجبات، مکروهات و اسرار روزه و همچنین شروط باطنی آن، به مباحثی چون ادعیه ماه مبارک رمضان، شامل: دعای بعد از نماز، دعای شب های ماه مبارک رمضان، دعای افتتاح از ولی عصر، دعاهای منسوب به امام محمد باقر-علیه السلام-، دعای شب قدر، دعاهای شب های احیا و نماز عید فطر پرداخته است.
۴. سخنی درباره روزه
نویسنده: سید هاشم رسولی محلاتی.
تهران: شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، ۱۳۷۵، ۹۵ صفحه.
این کتاب در طی سه بخش، فضیلت و ثواب روزه، فضیلت ماه مبارک رمضان و برخی احکام و مسائل مورد ابتلای روزه داران را بیان کرده و شرحی اخلاقی و عرفانی بر دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان است. در این اثر، به بحث درباره محتوای عرفانی ادعیه ماه رمضان، مانند: توحید و خداشناسی، رابطه توحید با ولایت اهل بیت-علیهم السلام-، نشانه های موحدان، اسما و صفات الهی و کسب مقامات سیروسلوک پرداخته شده است.
حضور قلب در نماز، موانع استجابت دعا، مراتب رشد و کمال انسانی، توبه و استغفار، ظهور صفات خدا در برخی انسان ها، معارف توحیدی، ویژگی های روز قیامت، مهم ترین اعمال در ماه مبارک رمضان، فضل و رحمت خداوند در این ماه، جبر و اختیار، معنای عبادت و حقیقت عبودیت، آثار منفی گناه در دنیا و آخرت، محاسبه نفس در ماه رمضان و برخی دیگر از مسائل اخلاقی، از مهم ترین مندرجات مطرح شده در این نوشتار است.
۵. رمضان در تاریخ (حوادث تاریخی)
نویسنده: لطف الله صافی گلپایگانی.
قم: دفتر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، ۱۳۹۲، ۲۶۱ صفحه.
مروری بر حوادث تاریخی واقع شده در ماه مبارک رمضان است. در این اثر، با رویکردی تاریخی، برخی وقایع تاریخ اسلام که در ماه مبارک رمضان اتفاق افتاده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نگارنده به شرح و بررسی اجمالی وقایعی چون: بیعت مردم با ولایتعهدی امام رضا-علیه السلام- و حکمت های آن، وفات ابوطالب و بیان فضایل ایشان، وفات خدیجه کبری-سلام الله علیها- همسر گرامی رسول خدا-صلی الله علیه و آله- و بیان گوشه هایی از شخصیت ایشان، ایجاد عقد اخوت میان مسلمانان توسط پیامبر اکرم-صلی الله علیه و آله-، ولادت امام حسن مجتبی-علیه السلام- و بررسی زوایای مختلف صلح آن امام با معاویه، ولادت امام جواد-علیه السلام- و بیان فضایل ایشان، وقوع جنگ بدر و درس های تاریخی مربوط به آن، فتح مکه و حوادث دیگر مرتبط با آن، شهادت امام علی-علیه السلام- و بیان گوشه هایی از سیره حکومتی ایشان و نیز نقد عملکرد خلفا پرداخته است.
۶. عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق یا ماه مبارک رمضان
نویسنده: لطف الله صافی گلپایگانی.
قم: دفتر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، ۱۳۹۲، ۲۸۷ صفحه.
بیان برخی از تعالیم اخلاقی دین اسلام متناسب با ماه مبارک رمضان است. در ابتدای این اثر، به تفسیر اجمالی خطبه پیامبر اسلام-صلی الله علیه و آله- در پایان ماه شعبان در بیان فضایل و برکات ماه مبارک رمضان پرداخته شده و فضیلت روزه گرفتن و اُنس با قرآن کریم در این ماه بیان شده است. نویسنده قرآن را کتاب زندگی، اخلاق، عقاید و مسائل اجتماعی دین اسلام معرفی کرده و برنامه های اخلاقی دین اسلام برای ماه مبارک رمضان را که جنبه تربیتی و خودسازی دارد، معرفی نموده است. وی در ادامه، به برنامه های عبادی این ماه اشاره و داستان هایی اخلاقی در این زمینه نقل کرده است.
۷. انوار الملکوت: نور ملکوت روزه، نماز، مسجد، قرآن، دعا (خلاصه مواعظ ماه مبارک رمضان)
نویسنده: سید محمدحسین حسینی طهرانی.
تهران: مؤسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلامی، ۱۴۲۹ق، ۴۰۱ صفحه.
خلاصه ای از مواعظ و گفتارهای اخلاقی مؤلف است که در رمضان ۱۳۹۰ هجری قمری بیان گردیده است. این مواعظ که توسط خود ایشان خلاصه شده، شامل طیف گسترده ای از موضوعات اسلامی با رویکردی عرفانی و معنوی درباره عقاید شیعه، احکام روزه، نماز، شرح اوصاف و حقایق قرآن می باشد.
۸. عرفان ماه رمضان
نویسنده: محمدحسن احمدی فقیه یزدی .
قم: آیات بینات، ۱۳۸۹، ۴۰۰ صفحه.
بررسی ابعاد معنوی و عرفانی ماه مبارک رمضان و فضیلت این ماه و اعمال مربوط به آن است. در این راستا، از منظری قرآنی و روایی، به بیان آثار انسان ساز ماه مبارک رمضان پرداخته شده و آثار معنوی روزه، عبادت، انفاق، اعمال سحر و دعا در این ماه، بیان گردیده است. نویسنده، تجلی عرفان در ماه مبارک رمضان را، در نوافل و اعمال مخصوص این ماه دانسته و چگونگی به جای آوردن نوافل، ادعیه و اعمال دهه آخر ماه مبارک رمضان را بررسی کرده است.
۹. اوضح البیان: در شرح دعاهای ماه رمضان
نویسنده: محمد حسن پور.
تهران: اسوه، ۱۳۹۲، ۴۵۶ صفحه.
شرح دعاهای سی روز ماه مبارک رمضان و مضامین اخلاقی، تربیتی و معنوی مندرج در این ادعیه است. در این شرح، مسائلی از قبیل: شرایط قبولی نماز و عبادت، آثار نماز و عبادت در دنیا و آخرت، محاسبه نفس و تهذیب آن، دین و لزوم تسلیم محض در برابر دستورات دینی، راهکارهای تقرب به درگاه الهی، عوامل نابودشدن ثواب اعمال، آثار دعا و آداب آن، ثواب تلاوت قرآن، امامت و ولایت اهل بیت-علیه السلام- و لزوم محبت و اطاعت ایشان، معیارهای دوستی و دشمنی، فضایل قرآن کریم، مظاهر رحمت و مغفرت الهی برای بشر در ماه مبارک رمضان، اهمیت خشنود کردن والدین و برخی دیگر از مسائل اخلاقی، بحث شده است.
۱۰. ضیافت آسمانی: بررسی ابعاد تربیتی و عرفانی ماه مبارک رمضان
نویسنده: علی رضا نریمانی.
قم: ابتکار دانش، ۱۳۸۹، ۱۹۲ صفحه.
در باره شناخت اهمیت و منزلت ماه رمضان و آثار و نتایج عبادی و تربیتی این ماه است. نویسنده، نخست واژه رمضان را از لحاظ لغوی، قرآنی و حدیثی بررسی کرده، سپس احکام عبادی و شرعی ماه رمضان را برشمرده، مبطلات روزه، مراتب روزه و شرایط آن، اقسام روزه، کفاره روزه، روزه مسافر و زکات فطره را شرح داده است. در ادامه راجع به آثار و فواید تربیتی و عرفانی این ماه، به تفصیل سخن گفته که تقوا و پرهیزکاری، صبر، مهمان نوازی، استغفار و توبه، بهداشت جسم و روح، اکرام نیازمندان و تعدیل غرایز، از مهم ترین دستاوردهای آن به شمار می رود. در پایان، به وجوه و جنبه های اجتماعی و عبادی ماه رمضان اشاره می کند.
۱۱. فضایل شهر رمضان: دستورالعملی جامع برای سالکین
نویسنده: علی مقصودی.
قم: میثم تمار، ۱۳۸۸، ۳۱۲ صفحه.
تحقیقی روایی در مورد آداب ماه رمضان و اعمال و فضایل این ماه است. در این اثر، به فضیلت دعا، تسبیح و عبادت در ماه رمضان از منظر روایی اشاره شده، روایاتی درباره: استغفار و فضیلت آن، صله رحم، قرائت قرآن، تدبر در قرآن، گریه کردن از خوف خدا، فضایل امام علی-علیه السلام-، پرداختن به نوافل و مستحبات، ذکر صلوات، توصیف قرآن و صدقه دادن و فضیلت این اعمال در ماه مبارک رمضان، ارائه شده است.
۱۲. راهنمای سلامت در ماه مبارک رمضان
نویسنده: علی یزدی نژاد و سید رمضان محسن پور، مقدمه علی اکبر ولایتی
تهران: میر ماه، ۴۸ صفحه.
روزه داری، بدون رعایت اصول صحیح تغذیه، نه تنها ضامن سلامت انسان نیست، بلکه می تواند سلامت وی را به خطر بیندازد. غذای مصرفی در ماه رمضان، باید ساده باشد و نباید خیلی با غذای روزمره روزه دار تفاوت کند. همچنین روزه دار باید در این ماه همانند سایر ماه ها، سه وعده غذایی داشته باشد: افطار، شام و سحری. نگارندگان در کتابچه، اصول روزه داری را در شرایط مختلف و برای افراد گوناگون بیان کرده اند. از جمله موضوع های مطرح شده می توان به مواردی مانند: تغییرات طبیعی بدن در زمان روزه داری، اصول تغذیه صحیح در زمان روزه داری، چگونگی افطار کردن صحیح، اهمیت شام خوردن هنگام روزه داری، روزه داری کودکان و دانش آموزان، موانع روزه داری زنان باردار، روزه داری ورزشکاران، عوارض بالقوه روزه داری غیرصحیح و روش های درمان آن، روزه داری بیماران کلیوی و ریوی اشاره کرد.
۱۳. روزه، روش نوین برای درمان بیماری ها (جلد دوم)
نویسنده: محمدجعفر امامی.
قم: انتشارات قدس، ۱۳۷۰، ۴۷۹ صفحه.
شیوه درمانی برخی از امراض، تحت عنوان روزه طبی است. نویسنده با ابداع روش خاص طبی، در صدد اثبات این موضوع است که می توان بسیاری از بیماری ها را با این اسلوب درمان نمود و تأکید دارد که پزشکان و مسئولان وزارت بهداری، روی مطالب ایشان مطالعه جدی تری نمایند و طرحی برای مداوای بیماران صعب العلاج بریزند. او ابتدا شرح روزه و امساک خویش را با جزئیات کامل که طی ۲۲ روز انجام می پذیرد، بیان کرده و نتایج آزمایش های روزانه آن را تحریر نموده است، سپس شرح حال پانزده تن از کسانی را که از این سبک پیروی کرده و نتایج مثبتی به دست آورده اند، به طور مفصل و با جزئیات می نویسد.
۱۴. اهمیت روزه از نظر علم روز
نویسنده: دکتر احمد صبور اردوبادی.
تهران: انتشارات هدی، ۱۳۶۶، ۲۶۴ صفحه.
این کتاب بر این نکته تأکید دارد که روزه و روزه داری برخلاف آنچه بسیاری آن را یک عبادت صوری و یک رژیم ساده و عادی معرفی می کنند، برنامه ای کاملاً منظم و اصولی است که از جهات مختلف برای تأمین سلامتی بشر مفید و ضروری می باشد. در حقیقت، برنامه روزه داری عبارت است از اجرای یک برنامه بهداشتی کامل از نظر روانی و جسمی که از جهات مختلف قابل توجه است. در این میان، موارد چندی از قبیل: هضم چربی های اعضای اصلی بدن و انتخاب رژیم لاغری برای مبارزه علیه چاقی، دفع سموم فلزی وارده از جو، برقراری مجدد اعتدال بیولوژیکی و شیمیایی بدن، درمان فلج های عصبی مقدماتی و تحریک اعصاب تخدیرشده با سموم داخلی و کیفیت تعدیل میل جنسی، از اهمیت خاصی برخوردارند.
۱۵. سلسله سخنرانی های استاد رفیعی: عظمت ماه مبارک رمضان، قرآن و درمان بیماری های روحی و روانی
تدوین: سید علی اکبر حسینی نیشابوری.
قم: دار المبلغین، ۱۳۹۳، ۳۴۴ صفحه.
مجموعه مباحثی در مورد عظمت ماه مبارک رمضان و استفاده های معنوی از این ماه است. در ابتدای این نوشتار، به بحث در مورد نقش ماه رمضان و روزه در خودسازی و درمان بیماری های روحی پرداخته شده، لزوم استفاده از قرآن برای شفای قلوب در این ماه و نیز سیره اهل بیت-علیه السلام- در خصوص استفاده بهینه از ماه رمضان بیان شده است.
جذبه های معنوی قرآن و نقش آن در رفع افسردگی و اضطراب و تأثیر اُنس با قرآن بر آرامش و آسایش و امیدواری به پروردگار و رحمت او و بیان برخی مسائل اخلاقی و اعتقادی مانند: مقدربودن رزق و روزی، عوامل کم یا زیادشدن رزق و روزی، آثار منفی شهوت رانی، رواج برخی خرافات در مسائل دینی، آفات عجله و شتاب در امور مختلف زندگی، اهمیت نظم و انضباط از منظر دین و بررسی آموزه های اعتقادی و تفسیری خطبه فدکیه، از مهم ترین سرفصل های این کتاب است.
۱۶. صفای رمضان با نگاهی بر نهج البلاغه: دیدگاه های استاد غلامحسین ابراهیمی دینانی
تدوین: اسماعیل منصوری لاریجانی، به اهتمام: ابوالفضل تاجیک.
تهران: صدای و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۳، ۱۳۰ صفحه.
در این کتاب، دیدگاه های استاد غلامحسین ابراهیمی دینانی درباره رابطه علم و عبادت، قدر شب و شب قدر و ارتباط آن با روابط اجتماعی و حق الناس، چیستی زمان و مکان، وابستگی و وارستگی و راه رسیدن به معرفت بیان شده است. از ویژگی های بارز این مجموعه، بیان مطالب عمیق حکمت آمیز و عرفانی در قالب الفاظ و اصطلاحات روشن برای فهم دقیق مطلب است.
۱۷. نقش روزه در درمان بیماری ها
نویسنده: دکتر اتوبو خنگر، مترجم: علی اکبر مهدی پور.
تهران: انتشارات کعبه، ۱۴۰۴ق، ۱۱۲ صفحه.
کتاب فوق که به هشت زبان دنیا ترجمه شده، بر اساس تجربه های نیم قرن پژوهش در درمان به وسیله روزه انتشار یافته و از روزه به عنوان اسرار اعجازآمیز در درمان بیماری ها نام برده شده است. نویسنده اذعان می دارد که طی ۴۵ سال در کلینیک خصوصی خویش، متجاوز از پنجاه هزار روزه درمانی را نظارت کرده است. وی معتقد است هنگام روزه، بدن بیمار، پست ترین مواد را از سراسر بدن جمع آوری کرده و می سوزاند و نیروهای نوسازی بدن، تصفیه و ترمیم بافت ها را شروع می کنند.
۱۸. نیایش در رمضان
نویسنده: علی حجتی کرمانی.
تهران: کتاب آوند دانش، ۱۳۸۷، ۳۸۸ صفحه.
شرح و تفسیر دعاهای ویژه روزهای ماه رمضان است. انگیزه نویسنده، آشنایی مخاطبان و درک هرچه بیشتر مفاهیم بلند نیایش اسلامی است. روش تحقیق، توصیفی موردی است. مطالب به شیوه اخلاقی و حدیثی بیان شده است. کتاب، حاوی سی دعای روزهای ماه رمضان است. نویسنده نخست متن دعا و ترجمه فارسی آن را آورده و سپس لغات را توضیح داده و به طور فشرده، هر دعا را شرح کرده است.
۱۹. ماه رمضان، اوج عروج انسان
نویسنده: محمدجواد حجتی کرمانی.
تهران: اطلاعات، چاپ اوّل، ۱۳۹۱، ۲۱۰۰ نسخه، ۴۰۷ صفحه.
این کتاب، مجموعه مقالات نویسنده است که هر کدام بیانگر یکی از ابعاد اخلاقی و تربیتی و عرفانی ماه مبارک رمضان می باشد. در همین راستا، نگارنده بر دعا و قرائت قرآن و اهتمام به عبادات، به ویژه در شب های قدر، تأکید نموده، ابعاد سازنده دعا و مناجات و عبودیت در ماه رمضان را از منظری قرآنی و روایی بحث و بررسی نموده، همچنین به آثار سازنده معنوی روزه از زبان معصومان-علیه السلام- اشاره کرده است.
۲۰. انوار هدایت: شرح دعای رجبیه، مناجات شعبانیه، دعای سحر و دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان
نویسنده: حسن علی نجابت شیرازی.
تهیه و تنظیم: حوزه علمیه شهید محمدحسین نجابت.
قم: فلاح، ۱۳۹۲، ۲۳۲ صفحه.
این نوشتار، تفسیر اجمالی برخی ادعیه مربوط به ماه های رجب، شعبان و رمضان و بیان ابعاد اخلاقی و عرفانی این ادعیه است. نویسنده به شرح بعضی اصلاحات و مفاهیم عرفانی موجود در دعاها پرداخته، ارتباط بین توحید و معارف توحیدی را با مسائل مربوط به امامت بیان نموده است.
۲۱. ماه های خودسازی: رجب، شعبان و رمضان
نویسنده: علی بن حسین ابن بابویه، مترجم: حسن نجف لو.
قم: مهر امیرالمؤمنین-علیه السلام-، ۱۳۸۷، ۱۲۷ صفحه.
در بررسی امتیازها و فضایل ماه های رجب، شعبان و رمضان و اعمال این سه ماه است. مجموعه اعمال مستحب در ماه های رجب، شعبان و رمضان که ثواب های فراوانی برای آنها در روایات آمده، بیان شده است. نگارنده، روزه گرفتن، حج به جاآوردن، عبادت، استغفار، نمازخواندن، قربانی کردن، قرائت قرآن، شب زنده داری و تهجد، صدقه دادن و ذکر را از جمله مهم ترین اعمال این سه ماه دانسته، ثواب ها و آثار عبادات و طاعات در این ماه ها را با نقل روایاتی از معصومان-علیهم السلام-، بیان کرده است.
۲۲. آداب روزه داری و احوال روزه داران: از بیانات حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای(مُدّ ظله العالی)
به کوشش: علی رضا مختارپور قهرودی.
تهران: انقلاب اسلامی، وابسته به مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۹۱، ۴۲۶ صفحه.
اثر حاضر، دربردارنده گزیده ای از تحلیل ها، نصایح و مواعظی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه ای است که در ماه های رمضان در طول بیست و دو سال گذشته ایراد کرده اند. موضوع این سخنان، مباحثی همچون: ماه مبارک رمضان، معارف دینی مربوط به روزه داری، آداب دعا و تکالیف مؤمنان از نظر فردی، اجتماعی و سیاسی در این ماه مبارک است. مهم ترین محورهای این مباحث، عبارت اند از: توصیه بر قرائت، فهم و اُنس با قرآن، تبیین جامع مفاهیمی چون: تقوا، دعا، مناجات و استغفار، تحلیل زندگی و شخصیت امام علی-علیه السلام-. موضوعات اصلی این مباحث، در نوزده فصل تنظیم شده است که بخش پایانی، به ذکر نمونه هایی از دعاهای معظم له در ماه مبارک رمضان اختصاص دارد.
۲۳. سرّی از عشق: شرح دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان
نویسنده: محمدعلی نجفی یزدی.
تهران: شمس الشموس، ۱۳۹۰، ۶۵۰ صفحه.
شرحی اخلاقی و عرفانی بر دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان است. در این کتاب، به بحث در مورد محتوای عرفانی ادعیه ماه رمضان مانند: توحید و خداشناسی، رابطه توحید با ولایت اهل بیت-علیهم السلام-، نشانه های موحدان، اسما و صفات الهی و کسب مقامات سلوکی پرداخته شده است.
۲۴. روزه، درمان بیماری های روح و جسم
نویسنده: حسین موسوی راد لاهیجی
قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۹۱، ۲۷۸ صفحه.
نگارنده، پس از بررسی جنبه های گوناگون ماه مبارک رمضان در تاریخ مسلمانان، فضایل روزه را برمی شمارد. سپس این مقولات را مطرح می سازد: بیان آداب و شرایط روزه دار، حکمت مشروعیت روزه، نقش روزه در اخلاق، صبر و مقاومت، روزه از نظر قرآن و دانشمندان شرق و غرب و مباحثی از این قبیل. بخش های پایانی اثر، به احکامی نظیر: مستحبات و مکروهات روزه، زکات فطر، عید فطر و روزه های مستحبی اختصاص یافته است.
۲۵. هدیه رمضان
نویسنده: سید صالح رکنی
تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۵، ۴۵ صفحه.
این کتاب، با استناد به احادیث و روایات ائمه اطهار-علیهم السلام-، به بحث در خصوص افطاری دادن، سحری خوردن، دعای افطار، برخی آداب و اعمال روزه و نیز فلسفه روزه پرداخته، فضیلت روزه در ماه های رجب، شعبان و رمضان را بیان کرده است.
۲۶. جشن مهمانی خدا
نویسنده: مهدی جعفری.
تهران: نشر جلی، ۱۳۷۵، ۱۷۳ صفحه.
کتاب یادشده، حاوی هشت فصل است و در آن، مطالبی همچون: روزه و روزه داری، اهمیت ماه رمضان، آداب ماه رمضان، رمضان در بستر تاریخ، احکام روزه، تقویم عبادی، رمضان و حکایات، رمضان در آیینه نظم پارسی درج شده است. از نکات مهم این کتاب، بیان خطبه شعبانیه، آداب تلاوت قرآن، شب های قدر، ضربت خوردن علی-علیه السلام-، انواع روزه، راه های ثابت شدن اول ماه شوال و زکات فطره و شرایط آن می باشد.
۲۷. روزه، ضیافت نور
نویسنده: سید حمید علم الهدی.
قم: هویزه، ۱۳۷۵، ۹۶ صفحه.
کتاب فوق با بیانی شیرین و روان، امکان آشنایی نوجوانان و جوانان با برخی اهداف و احکام روزه را فراهم می سازد. نویسنده با پرداختن به موضوعاتی از قبیل: جسم و روح، برتری انسان، شناسایی روح و جسم سالم، به وادی ماه مبارک رمضان وارد شده، به مطالبی درباره این ماه از قبیل: مهمانی خدا، آداب ورود، احکام روزه، دعای افطار، خودسازی، برنامه های رمضان، شب قدر، روزه داران نمونه و آثار و فواید روزه بر جسم و روان می پردازد.
۲۸. ره توشه رمضان
نویسنده: عباس عزیزی.
قم: مرکز انتشارات دار النشر، ۱۳۷۲، ۱۷۶ صفحه.
کتاب مذکور که در نُه فصل به نگارش درآمده است، ابتدا به ذکر گناهان روزمره و اعمال ماه مبارک رمضان می پردازد، آن گاه فضیلت ماه مبارک رمضان را بیان کرده، با ذکر اعمال وارده در این ماه، فلسفه و آثار روزه و مفهوم روزه واقعی را تبیین می نماید، سپس در بخشی دیگر، به معرفی آداب دعا در این ماه می پردازد.
۲۹. روزه از دیدگاه قرآن و عترت
نویسنده: سید جعفر میرعظیمی.
قم: انتشارات رسالت، ۱۴۱۵ق، ۲۲۰ صفحه.
این کتاب، روزه را از دیدگاه آیات قرآنی و احادیث معصومان-علیه السلام- بررسی کرده، آن گاه نظر دانشمندان درباره اهمیت روزه داری را بیان نموده، کتاب را با شناخت فلسفه و اهمیت روزه و دعا و داستان هایی در این زمینه و نیز وقایعی که در ماه رمضان اتفاق افتاده است، ختم می کند.
۳۰. موسیقی رمضان در ایران
به اهتمام: هوشنگ جاوید، ویراستاران: سید علیرضا میرعلی نقی و بهمن سمیعی.
تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، شرکت انتشارات سوره مهر، ۱۳۸۳، ۳۰۸ صفحه.
نگارنده در این اثر، درباره نقاره و نقاره زنی در ایران، به ویژه در ماه رمضان، این اطلاعات و مباحث را به دست می دهد: ۱. آیین سحر و آواها و نواهای بیدارسازی در ماه رمضان؛ ۲. آوازهای نیمه ماه رمضان در مناطق مختلف ایران؛ ۳. آیین نوبت زنی یا نقاره زنی در ایران پیش از اسلام و پس از اسلام تا زمان معاصر؛ ۴. گفت وگو با برخی نقاره زنان معاصر. مطالب پایانی کتاب درباره نقاره زنان، آلات موسیقی مخصوص در ماه رمضان، معرفی اماکن و مناطقی است که نقاره زنی در آنجا معمول بوده است.
۳۱. لیلة القدر و انسان کامل
نویسنده: عبدالرضا مؤدب شمار.
رشت: نستوه، ۱۳۹۰، ۴۸ صفحه.
در این کتاب، به معرفی همه جانبه شب قدر پرداخته شده است. کتاب حاضر که با توجه به آیه های قرآن، روایت های معصومان-علیه السلام- و تفسیرهای قرآنی تدوین گردیده، تلاشی است در بازشناسی لیلة القدر و ارتباط آن به دستیابی تعریفی از انسان کامل، تبدیل و تحول روحی و توضیح اینکه لیلة القدر، فاطمه زهرا-سلام الله علیها- است و درک لیلة القدر با تمسک جستن به امام زمان-علیه السلام- ممکن خواهد بود.
۳۲. امیرالمؤمنین-علیه السلام-، لیلةالقدر است (تفسیر و تأویلی عرفانی بر سوره قدر)
نویسنده: علی سلیمانی بروجردی.
قم: دار التفسیر، ۱۳۹۱، ۲۲۸ صفحه.
نویسنده در این اثر، در خصوص سوره قدر، بررسی هایی تفسیری و تحلیل هایی روایی را به انجام رسانده و در نهایت، تأویل اصلی لیلة القدر را با امام علی-علیه السلام- مطابق دانسته است. در فصل اوّل معانی لیلة القدر، در فصل دوم ادله لیلة القدربودن امیر مؤمنان-علیه السلام- و در فصل سوم تفسیر و تأویل آیه های پنج گانه سوره قدر آورده شده است. در ادامه، دو روایت مبنی بر ارتباط سوره قدر با موضوع ولایت منعکس شده است.
۳۳. مدیریت زمان ویژه شب قدر
نویسنده: هدی نیلی پور.
قم: سلسبیل، ۱۳۸۷، ۱۵۲ صفحه.
در این کتاب، با توجه به معارف و تعالیم شب قدر، اصول و قواعد مدیریت رفتاری یک مسلمان و شیوه خودسازی و مدیریت بر نفس در بیست اصل تشریح شده است، شامل: برخورد هوشمندانه با زمان، تدبیر برای تقدیر، توجه به راهکارهای علمی و عملی برای درک لیلةالقدر، قرآن محوری، امام شناسی، فاطمه شناسی، حسین شناسی، انسان شناسی، بهره گیری از دعا، فرشته شناسی، تفکر، خدمت به مردم، نگاه سیاسی به لیلةالقدر، مانع شناسی، قلب محوری، تماس با آب، علم آموزی، بهره گیری از مکان های مقدس و آشنایی با فضیلت سوره قدر.
۳۴. نقش روزه در تربیت انسان
نویسنده: یحیی نحوی.
مشهد: دامینه واسع، ۱۳۸۶، ۲۰۰ صفحه.
بیان بعضی مسائل متعلق به روزه و رمضان، از نگاه اهل سنت است که در آن به طور اختصار، آنچه بر فرد مسلمان انجامش واجب و ترکش لازم است، نوشته شده است.
۳۵. روزه عارفان
نویسنده: احمد نجفی قوچانی، به اهتمام: عادل علوی.
تهران: تأویل، ۱۳۸۱، ۲۴۸ صفحه.
در این نوشتار، با استناد به آیات قرآن، احادیث، روایات و حکایت های پندآموز، فواید مادی و معنوی روزه و سایر اعمال عبادی تشریح شده است. برخی موضوعات کتاب عبارت اند از: شرایط روزه دار، ماهیت میهمانی خدا، واقعیت بهشت و جهنم، شرط هدایت قرآن، راه فهم قرآن، روح و جسم عبادات، رمز استجابت دعا، معنای ادب و شرایط مؤمن.
۳۶. اهمیت پزشکی روزه در سلامت انسان
نویسنده: حبیب الله جعفری.
تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، ۱۳۸۸، ۱۰۸ صفحه.
نقش روزه در صحت و سلامت انسان از منظر پزشکی بررسی و تبیین شده است. نگارنده، ضمن به دست دادن تعریف و تاریخچه روزه در سایر ادیان، برتری ماه رمضان را بر سایر ماه ها یادآوری می شود. سپس با بیان رابطه غذا و روزه، نقش آن را در مبارزه با چاقی خاطر نشان می کند. در ادامه از رابطه روزه با برخی بیماری ها سخن به میان آورده، توصیه های پزشکان جهان در مورد روزه، دفع سموم وارده از جو (اتمسفر) به وسیله روزه، اهمیت روزه در تعدیل میل جنسی، نقش روزه در بهداشت روانی و نقش روزه در کاهش ابتلا به سرطان، از دیگر مباحث این اثر است .
۳۷. راز روزه: کاوشی در آثار جسمی، روانی و اجتماعی روزه
نویسنده: محمدجواد شیخ شعاعی و علی رضا شیخ شعاعی.
کرمان: راه سبز، ۱۳۸۴، ۸۸ صفحه.
آثار معنوی، عبادی، جسمی و روانی روزه به همراه آیات و روایاتی ذکر گردیده است. همچنین اطلاعاتی درباره روزه داری در دین یهود و مسیحیت و ادیان باستانی آمده است. در پایان تفاوت روزه اسلامی با روزه های طبی بیان شده است.
۳۸. ارزش و اهمیت ماه مبارک رمضان
نویسنده: سید حسین شیخ الاسلامی.
قم: دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۷۳، ۲۶۲ صفحه.
کتاب، با استناد به آیات قرآن و روایات معصومان-علیهم السلام-، فضایل و نام های ماه مبارک رمضان را بیان کرده و به بیان وظایف روزه داران، اعمال و آداب و مستحبات این ماه پرداخته است.
۳۹. معراج الصائمین
نویسنده: سید عزیزالله امامت کاشانی.
قم: مجمع متوسلین به آل محمد-صلی الله علیه و آله- کاشان، ۱۳۷۲، ۴۱۶ صفحه.
در باب فضیلت روزه ماه مبارک رمضان، علت وجوب سی روز روزه، فواید روزه، مراتب و درجات آن، نیز خصایص ماه مبارک رمضان بحث کرده و در پایان، تعدادی از دعاها و اعمال ماه مبارک رمضان را آورده است.
۴۰. ماه خدا
نویسنده: سید عبدالحسین دستغیب.
شیراز: مسجد جامع عتیق شیراز، ۱۳۵۷، ۳۱۶ صفحه.
خلاصه بیانات آیت الله دستغیب در شرح و تفسیر خطبه شعبانیه پیامبر اکرم-صلی الله علیه و آله- در فضیلت ماه مبارک رمضان است. پایان اثر، در بیان بعضی از مراسم و آداب روزه داری است.
۴۱. در پناه رمضان
نویسنده: مقداد جرمی زاده، ویراستار: سید علی رضوی.
تهران: نشر آفاق، ۱۳۸۶، ۵۲۰ صفحه.
در این کتاب، فضیلت ماه رمضان، فضیلت و خواص و آثار و احکام فقهی روزه، آداب و اعمال روزها و شب های ماه مبارک رمضان، به ویژه شب های قدر و همچنین آداب و اعمال عید سعید فطر با استناد به روایات بیان شده است.
۴۲. آثار و برکات ماه مبارک رمضان
نویسنده: حسین اسعدی.
قم: انتشارات سوم شعبان، ۱۳۸۹، ۲۳۳ صفحه.
شرح مختصری است بر خطبه شعبانیه و دعاهای مخصوص ماه مبارک رمضان و بیان آداب و فضایل این ماه و آداب و اعمال شب های قدر و شب و روز عید فطر.
۴۳. روزه از دیدگاه عارفان (ترجمه المراقبات)
نویسنده: میرزا جواد ملکی تبریزی، مترجم: مؤسسه تحقیقات اسلامی فقاهت.
تهران: غیاث، ۱۳۷۲، ۱۴۸ صفحه.
کتاب، ترجمه بخش های مربوط به ماه رمضان از کتاب المراقبات است.
۴۴. به سوی آسمان: دستورات عارف کامل، آیت الحق میرزا علی آقا قاضی، در ماه های رجب، شعبان و رمضان همراه برخی ادعیه تعلیمی دیگر ایشان
نویسنده: علی قاضی تبریزی، به کوشش: گروه تحقیقات مؤسسه سراج.
تهران: سراج نور، ۱۳۹۱، ۳۲ صفحه.
۴۵. درسنامه ماه رمضان، مراقبات و مناسبات ماه رمضان
نویسنده: مجید جعفرپور.
قم: بیت الأحزان، چاپ اوّل، ۱۳۹۳، ۶۷۶ صفحه.
کتاب، مراقبت های ویژه ماه مبارک رمضان را در چهارده درس و با بهره گیری از ۲۳۰ روایت، و مناسبت های این ماه را در شانزده درس تبیین کرده است.
۴۶. احکام و آداب روزه
نویسنده: محمدحسین حق جو.
قم: مرکز فرهنگی انصار المهدی-علیه السلام-، ۱۳۷۴، ۹۶ صفحه.
موضوع نوشتار، بیان احکام مورد ابتلای روزه داران به ویژه نوجوانان و جوانان است.
۴۷. تجلی عشق و عرفان در رمضان و عاشورا (مجموعه مواعظ و اندرزهای اخلاقی از آیت الله شوشتری)
نویسنده: جعفربن حسین شوشتری، به کوشش: سید محمد موسوی.
تهران: جهان آرا، ۱۳۷۸، ۳۳۴ صفحه.
۴۸. ماه رمضان، فصل شکوفایی انسان در پرتو قرآن
نویسنده: سید محمد ضیاء آبادی.
تهران: بنیاد خیریه الزهرا-سلام الله علیها-، ۱۰۴ صفحه.
۴۹. بیان رسا؛ مجموعه منبرهای محمد روزبهانی، به همراه شرح و تفسیر دعاهای ایام ماه مبارک رمضان
نویسنده: محمد روزبهانی.
قم: آوای منجی، ۱۳۹۱، ۴۹۶ صفحه.
۵۰. مختصری در آداب روزه (متن ترجمه از محجة البیضاء)
نویسنده: محمدبن شاه مرتضی فیض کاشانی (ملامحسن فیض کاشانی)، مترجم: عادل نادرعلی.
ناشر: عادل نادرعلی، ۱۳۶۶، ۸۴ صفحه.
منبع: ره توشه راهیان نور رمضان۱۳۹۴
- ۹۹/۰۲/۳۱